Državni i lokalni funkcioneri u Crnoj Gori teško se odriču brojnih privilegija na koje su navikli tokom višegodišnjeg obavljanja odgovornih funkcija. I kad im prestane mandat na sve načine pokušavaju da zadrže makar dio blagodeti i počasti u kojima su do tada uživali.
Pored uobičajenih regularnih beneficija koje im radno mjesto donosi – visoke plate, službena vozila, stanove i telefone, putovanja, dnevnice, ručkove i večere, koriste pozicije u vlasti da najraznovrsnijim kompromitujućim radnjama pribave višak privilegija koje padaju na teret građana.
Slučaj mijenjanja tablica na službenom vozilu ministra Suada Numanovića poslednji je u nizu primjera zloupotreba kada je u pitanju korišćenje službenih vozila u vlasništvu države. Može se samo zamisliti scena u kojoj jedan ministar u nekom skrivenom kutku, u mračnoj garaži ili proširenju pored puta, mijenja tablice i umjesto državnih stavlja ,,civilne” i ,,svojim” kolima nastavlja put i obavlja privatne poslove.
Ipak slučaj poslanice Marije Maje Ćatović, bivše gradonačelnice Kotora i aktuelne poslanice u Skupštini Crne Gore, prevazilazi po mnogo čemu uvrnute prevare ministra Numanovića.
Poslanica Ćatović koristi službeni automobil Opštine Kotor za prevoz do Podgorice, na sjednice crnogorskog parlamenta. Riječ je o luksuznoj limuzini marke audi A6, koje je Ćatovićeva pazarila par mjeseci uoči prestanka njenog drugog mandata na mjestu predsjednice Opštine Kotor. Iz opštinskog budžeta iskeširala je 53.000 eura za nabavku novog automobila uz argumentaciju kako Kotor mora imati reprezentativan auto kojim će se šepuriti pred uglednim gostima i koji ona „neće ponijeti sa sobom nego će ostati u Kotoru i uvećati imovinu Opštine”.
U vrijeme kupovine vozila Ćatovićeva se nadala produženju mandata na mjestu prve dame Kotora, ali do toga nije došlo, pa je predsjedničku fotelju zamijenila poslaničkom stolicom. Ali je audi zadržala. Njeno prošlogodišnje rasipništvo i nenamjensko trošenje para na luksuzni automobil, pametno je osmišljeno. Poslužiće joj u svakoj varijanti, kao predsjednici ili kao poslanici.
Zato novu, skupocjenu limuzinu, ne koristi novi gradonačelnik, Aleksandar Stjepčević, nego poslanica Marija Ćatović. Sa sve vozačem, zaposlenim u lokalnoj upravi, čije dnevnice za vrijeme zasijedanja republičkog parlamenta i sve troškove vozila, plaćaju građani Kotora.
Način na koji Stjepčević brani „pravo” Maje Ćatović da koristi njegovo službeno vozilo, pokazuje do koje mjere su dobro pozicionirani funkcioneri, u ovom slučaju predstavnici DPS-a, spremni da gaze važeće zakonske propise, moralne norme i zdrav razum građana u nezakonitom gomilanju privilegija. Kao osnov za sticanje privatnog prava Ćatovićeve da se vozika opštinskim audijem potegnut je čak i Ustav.
Na odborničko pitanje odbornika SO Kotor, Ranka Prorokovića (Pozitivna CG), po kojem osnovu bivša predsjednica koristi službeni automobil kupljen iz budžetskih sredstava za potrebe predsjednika Opštine, postavljeno krajem marta, iz kabineta predsjednika Stjepčevića stigao je nevjerovatan odgovor.
Kao osnov za sticanje tog „prava” Ćatovićeve potegnut je čak i Ustav Crne Gore, kao i niz drugih zakona, uredbi, pravilnika i koječega, sve sa ciljem da se ova ujdurma odbrani.
„Gospođa Marija Ćatović, saglasno pravima i dužnostima poslanika Skupštine Crne Gore sa područja opštine Kotor, a koja su načelno utvrđena odredbama Ustava Crne Gore; shodno Uredbi o uslovima i načinu korišćenja prevoznih sredstava u svojini Crne Gore; na osnovu odredaba člana 140 Poslovnika SO Kotor i odredaba člana10 Zakona o finaniranju političkih subjekata i izbornih kampanja ima pravo kao i ostali poslanici SCG sa područja opštine Kotor, da u svrhu prisustvovanja sjednicama i radnim tijelima SCG, a u interesu podnošenja amandmana na predloge zakona i zastupanja interesa jedinice lokalne samouprave u radnim tijelima SCG, radnim tijelima Vlade i nadležnim ministarstvima, koristi službeni prevoz Opštine Kotor”, navodi se u odgovoru koji je potpisao predsjednik Stjepčević.
Malo je reći da nijedan od navedenih propisa ni na koji način ne potkrepljuje Stjepčevićeve argumente po kojima neko privatno lice, makar to bila i poslanica, može koristiti vozilo u vlasništvu Opštine.
Ispada da su Ustavom posebno određena prava i dužnosti poslanika sa teritorije Kotora, što je potpuni nonsens. Kao da poslanici i poslanice iz Kotora imaju neki zasebni status u državi, mimo ostalih. Nijednim članom Ustava ne određuju se prava i dužnosti poslanika. To je u nadležnosti Skupštine CG, u čijem aktu na tu temu nema smjernica o korišćenju službenih vozila opština Crne Gore od strane poslanika. Niti takav propis bilo gdje postoji.
Za predsjednika Stjepčevića nema dileme. Ustav Crne Gore brani pravo Maje Ćatović da koristi službeno vozilo za svoje privatne potrebe. Po njemu ona radi i u Skupštini i u Vladi.
Pomenuta Uredba o uslovima korišćenja prevoznih sredstava u svojini CG, odnosi se isključivo na državna vozila i nijednim svojim članom ne tretira imovinu lokalnih uprava. Šta više, članom 11 ove Uredbe navedeno je ko u državi ima pravo na službeni prevoz. To su predsjednik države, predsjednik Skupštine i članovi Vlade, predsjednik Ustavnog suda, zaštitnik ljudskih prava i sloboda, predsjednik Vrhovnog suda, VDT i specijalni tužilac za borbu protiv organizovanog kriminala. Poslanici ne spadaju u tu kategoriju.
Najzanimljivije je pozivanje na Poslovnik SO Kotor i član 140 koji se tiče parlamentarne saradnje lokalne skupštine sa Skupštinom Crne Gore i skupštinama drugih gradova, njihovih međusobnih posjeta, razmjene informacija i slično. Ćatovićkeva nema nikakvu funkciju u kotorskom parlamentu, pa se na nju ni ovaj akt ne može odnositi.
Šta reći o posljednjem argumentu, Zakonu o finansiranju političkih subjekata i čl. 10 kojim se regulišu troškovi redovnog rada političkih partija.
Iako je u odgovoru navedeno da pravo na kotorsku limuzinu imaju i drugi poslanici iz Opštine Kotor, oni ga nisu iskoristili. Poslanik Liberalne partije, Andrija Popović, bio je iznenađen našim pitanjem i kazao da nikada tu mogućnost nije koristio niti je iko to radio za vrijeme dok je on bio potpredsjednik Opštine Kotor.
Ako im se već nudi, za očekivati je da se sva tri narodna predstavnika iz Kotora naguraju u luksuzni audi, na udobna sjedišta sa grijanjem i masažerima, sa detaljima od fine kože i jasenovog drveta i vrhunskom tehničkom opremom. Nije pravo da Ćatovićeva sama „gušta”, a da građani njihovu vožnju plaćaju dva puta. Jednima auto, a drugima nadoknadu za prevoz do glavnog grada.
Kontaktirali smo većinu crnogorskih opština, Bar, Budvu, Tivat, Herceg Novi, Berane, Nikšić, Bijelo Polje, i pitali kakva je njihova praksa po pitanju prevoza poslanika. Mnogi su bili u čudu da tako nešto uopšte pitamo.
Nijednim zakonskim propisom ili opštinskom odlukom nije predviđeno da lokalne uprave obezbjeđuju prevoz poslanika. Koliko bi im automobila i vozača bilo potrebno, te kako voziti poslanike pozicije zajedno sa onima iz opozicije, neka su od pitanja koje kotorski primjer otvara. U Skupštini CG sjedi 81 poslanik. Jedino Marija Ćatović među njima uživa privilegiju da na sjednice dolazi službenim vozilom u vlasništvu lokalne uprave.
Kotor je izgleda izuzetak.
