Dok Vlada Crne Gore namjerava graditi most na Verigama, koji bi po ocjeni mnogih stručnjaka negativno uticao na prirodno i kulturno nasljeđe Kotorsko-risanskog zaliva kome prijeti brisanje sa UNESCO-ve liste, te na plovidbu u Boki, u hercegnovskoj opštini su otpočeli sa izradom projekta na izgradnji podmorskog tunela koji bi spajao Zeleniku sa poluostrvom Luštica.
Izrada projekta ponuđena je hrvatskom stručnjaku Stanku Ferleu, koji se zalagao da se u Hrvatskoj, umjesto mosta na Pelješcu, položi u Malostonskom zalivu uronjeni tunel, za koji je tvrdio da je isplativija i višestruko kotisnija investicija.
– Autori idejnog projekta, dipl. inž. građevine Marijan Šteković i Stanko Ferle, sa saradnicima arhitektima dr Borisom Iljanićem i dipl. inž. Patricijem Ivankovićem, dobili su narudžbu i ugovor za projekat podmorskog tunela-mosta između Herceg Novog i poluostrva Luštica, koji bi putni prilaz Tivtu i Kotoru sa sjeverozapada skratio za tridesetak kilometara, a Lušticu s brojnim atraktivnim uvalama prema otvorenom moru učinio pristupačnom za turističke investicije – piše Večernji list.
Ferle je, najprije za Pelješac, a sada i za Boku kotorsku, zamislio sasvim drugačije podmorske tunele od onih koji se često predstavljaju. Ferleovi tuneli, po navodima autora članka Ratka Boškovića, imaju originalna, čak i revolucionarna rješenja.
Za razliku od podmorskih tunela koji se izrađuju na kopnu, a zatim prenose i polažu po dnu na nosače i povezuju u kontinuirani tunel uz brtvljenje spojeva, Ferle predlaže tunel koji je čitav, od početka do kraja.
– Ferleov tunel je kompaktan, iz jednog komada prednapregnutog betona, kao jedna betonska tuba koja pritom ima i konstantnu zakrivljenost, poput isječka velike kružnice, kao da je komad jednog ogromnog hula-hupa.
Ideju za takvu gradnju i takav podmorski tunel inženjer Ferle, koji je u penziji, dobio je projektujući putne mostove, vijadukte i tunele u Njemačkoj.
– Tunel ispod Boke bio bi kompaktna betonska cijev s pojačanim dnom koje bi joj služilo kao balast, konstantne zakrivljenosti, dužine 1650 metara. I taj bi tunel bio samo stabilizovan na podvodnim stubovima na dnu u razmacima od sto metara, gradio bi se korak po korak na kopnu i potiskivao u more. Zahvaljujući potisku, praktički bi u moru bio u bestežinskom stanju.
Ferle je poziv od Opštine Herceg Novi dobio krajem 2015. godine.
– Nazvala me je Nataša Martić iz Opštine Herceg Novi i pitala bih li bio voljan za njih izraditi idejni projekat podmorskog tunela, budući da su im to sugerisali neki italijanski stručnjaci. Nije mi trebalo ni pola sekunde da kažem da – objašnjava za Večernji list Ferle.
U međuvremenu je, navodi se u članku, u Crnoj Gori osnovana agencija za razvoj na državnom nivou, pa kad su prvi put otišli u Crnu Goru, Šteković i Ferle upoznali su dr. Borisa Iljanića, arhitekta i konzervatora kulturnih i istorijskih dobara.
– Potom se ekipi priključio i dr Nikša Grgurević, direktor Agencije za izgradnju i razvoj grada Herceg Novi, ekonomist koji za gradnju podmorskog tunela priprema finansijsku konstrukciju.
Na Luštici italijanski investitori planiraju gradnju turističkih naselja, no ovo je poluostrvo, kaže Ferle, sada teško dostupno.
– Podmorski tunel/most od predjela Zelenika u Herceg Novom do predjela Špiljice na Luštici, koji bi preuzeo promet s buduće hercegnovske obilaznice, nametnuo se kao logična alternativa zahtjevnom i složenom mostu koji bi vizuelno „pregradio“ Boku kotorsku gotovo na samom njenom ulazu – smatra Ferle.
Da podmorski tuneli polako zamjenjuju mostove, govore i prostorni planovi Zadarske županije o povezivanju kopna i zadarskih ostrva podmorskim tunelskim mostovima.
